ජාතීන්ගේ විචිත්‍රත්වය තුළ, සෑම රටකම ඉතිහාසය, සංස්කෘතිය සහ පාලනය ආදී ආවේනිකන කාරණා එහි බදු සංධ්වනිය සමඟ අනුනාද වේ. ශ්‍රී ලාංකීය දූපත් ජාතිය සිය ආර්ථික ප්‍රගතිය සමඟ බද්ධ වී ඇති බදු පිළිබඳ සංකීර්ණ සංධ්වනියක් මත සමෘදිමත් වේ. ජාතියේ සංවර්ධනය මෙහෙයවන රාජය මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තියේ හරය අනාවරණය කර ගනිමින් ශ්‍රී ලංකාවේ බදු සහ බදු ක්‍රියා පටිපාටිවල සුසංයෝගී ක්ෂේත්‍රය අධ්‍යයනය කරමු.
බදු ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය
සෑම සංධ්වනියක්ම ආරම්භ වන්නේ සම්පූර්ණ කාර්ය සාධනය සඳහා ඉඩප්‍රස්ථාව සකස් කිරීවමනි. ඒ හා සමානව, ශ්‍රී ලංකාවේ බදු භූ දර්ශනය වගාඩනඟා ඇත්තේද ඇඩම් ස්මිත් (1723-1790) විසින්ව හඳුනාගත් පරිදි ආර්ථික වර්ධනය සහ සමාජ සුබසාධනය පෝෂණය කිරීම අරමුණු කරගත් මූලික මූලධර්ම මත ය. දේශීය ආදායම් පනත සහ එකතු කළ අගය මත බදු පනත මෙම සංධ්වනිවේ කුළුණු වන අතර, බදු සීමාවවන්ව 70% කට වඩා පාලනය කරන අතර බදු ක්‍රියා පටිපාටියේ සාධාරණත්වය, සාධාරණත්වය සහ කාර්යක්‍ෂමතාවයන් මෙහෙහයවයි. ජාතියේ බදු ක්‍රමය සෘජු හා වක්‍ර බදු වටා කැරවකන අතර ආර්ථිකයේ විවිධ්‍ අංශ සමඟ බාධාවකින්ව තොරව එකඟ වේ.
බදු වල සමගිය (කාර්යයන්)
ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ක්‍රමය මගින් ශ්‍රී ලංකාවේ පුරවැසියන්ව අතර සමගිය ඇති කිරීම අරමුණු කරයි. මෙය පැහැදිලි කිරීම සඳහා, අපට 4R සංකල්පය සැපයිය හැකිය.
- ආදායම: යටිතල පහසුකම් සහ පරිපාලනය සහ පොදු සේවාවන් සඳහා අරමුදල් සැපයීම.
- නැවත බෙදාහැරීම : අසමානතා අඩු කරවන ලෙස බදු නැවත බෙදා හැරීම
- ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීම : සමාජ යහපැවැත්වම් ක්‍රියාකාරකම් දිරිමත් කිරීම වහෝ අධධ්‍ර්යමත් කිරීම.
- නවනියෝජනය: බදු භාවිතා කිරීම සඳහා බදු පුරවැසියන් උනන්දු කිරීමේ වගකීම දේශපාලන නියෝජිතයන්ට පැවැරීම .
බදු වර්ග
බදුකරණ විධි බොහෝ වශයෙන් පැවතියක් ජාත්‍යන්තර වශයෙන් පිලිගත් ප්‍රධාන ශානර දෙකක් තිබේ . ඒවා නම්;
සෘජු බදු: මෙය ප්‍රගතිශීලී ආකාරයක් වන අතර ඉපැයීම් අනුව වැඩි වේ. උදාහරණ ලෙස උපයන විට ගෙවීම් බද්ද, සමාගම් බද්ද, ප්‍රාග්ධන ලාභ බද්ද ආදිය ඇතුළත් වේ.
වක්‍ර බදු: මෙය ප්‍රතිගාමී බදු භාවිතයක් වන අතර සාමානව සියලුම පුද්ගලයන් සඳහා එකම අනුපාතයකි.
උදාහරණ ලෙස වැට් බද්ද, සුරාබදු බද්ද, රේගු බදු, මුද්දර ගාසතු , සමාජ ආරක්වෂණ දායක බද්වද (SSCL), පළාත් බදු ආදිය.
බදු ක්‍රියාපටිපාටි
බදු සංධ්වනියක් සංකීර්ණ අන්තර්ගතයන් සහ සම්මුතීන් සමග සුසංයෝගව සමන්වවිත වන්නා සේම, ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ක්‍රියාපටිපාටි ඉතා ප්‍රවේශමෙන් සකස් කරන ලද සංයුතියකි. ශ්‍රී ලංකා දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව (IRD) නිවැරදිව සහ විනිවිදභාවයකින් යුක්තව මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය මෙහෙයවීමට සුවිශේෂී කාර්යභාර්යයක් ඉටු කරයි. බදු ගෙවන්නන්ගේ අධ්‍යාපනය සහ අනුකූලතාවය අවධාරණය කරමින්ව, IRD විසින්ව පුරවැසියන්ව ඔවුන්ගේ බදු වගකීම් අවවබෝධ්‍ කර ගැනීම සහ ආර්ථික සංවර්ධ්‍නය සඳහා සහයෝගී ප්‍රත්නයක නිරත වීම සහතික කරයි. ඕනෑම පුද්වගලයෙකුට, ව්‍යාපාරවලට හෝ වයස අවුරුදු 18ට වැඩි පුද්වගලයින්ට මෙම සුසංයෝගී බදු ක්‍රියාපටිපාටිවල කොටසක් වීමට ලියාපදිංචි විය හැකිය.
බදු ක්‍රියාපටිපාටිවල සැලකිය යුතු අංගයක් වන්නේ ප්‍රතිලාභ ගොනු කිරීමයි. ශ්‍රී ලංකාව තුළ, බදු අය කළ හැකි ආදායම නිවැරදිව තක්සේරු කිරීම සහතික කරමින්, පුද්ගලයන් සහ ව්‍යාපාර වාර්ෂිකව තම ආදායම් බදු වාර්තා ඉදිරිපත් කළ යුතුය. තවද, වැට් බදු ලියාපදිංචි පුද්වගලයින් කාර්තුමය ප්‍රතිලාභ ගොනු කළ යුතු අතර මාසික ගෙවීම් කළ යුතුය. මෙම ක්‍රියාවලිය බදු ගෙවන්නන්ගේ සහ රජයේ වගකීම් එකමුතු කරන අතර සම්පත් බෙදා හැරීම් සහ පොදු සේවා සැපයීම් ආදී වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි.
බදු පටිපාටිය සඳහා අවශ්‍ය උපකරණ
ඔබ බදු හැඳුනුම් අංකය ලබා ගැනීමේ හා බදු ක්‍රියාපටිපාටියේ ගමන් කරන විට ඔබ ඉදිරිපත් කල යුතු සාමානය ලියකියපවිලි පහත දැක්වේ,
- ජාතික හැඳුනුම්පත
- ව්‍යාපාර නාමය ලියාපදිංචි සහතිකය
- සංස්ථාගත කිරීමේ සහතිකය (ඔබ සමාගම ලෙස ලියාපදිංචි වන්නේ නම්)
- සාංගමික වයවස්ථාවලිය (ඔබ සමාගම වලස ලියාපදිංචි වන්නේ නම්)
- පෝරමය 1 (ඔබ සමාගම ලෙස ලියාපදිංචි වන්නේ නම්) ආදිය.
බදුකරණය සඳහා ගිණුම්කරණ බදු ක්‍රියාපටිපාටියේ ගමන් කරන විට ඔබ ඉදිරිපත් කල යුතු සාමානය ලියකියපවිලි පහත දැක්වේ,
- ආදායම් බදු වාර්තා ආකෘති
- ඇස්තමේන්තුගත බදු වාර්තා ආකෘති
- වැට් බදු ප්‍රතිලාභ පත්‍රය
- බදු ගෙවීම් පත්‍රිකා ආදිය.
බදු ප්‍රතිලාභ පිළිබඳ සංධ්වනිය
සෑම සංධ්වනියක්ම ශ්‍රාවකයාගේ හදවත තුළ හැඟීම් අවුස්සමින් crescendo සහ decrescendo අවස්ථා ඉදිරිපත් කරයි. ශ්‍රී ලංකාවේ සංධ්වනිය බදු ක්ෂේත්‍රය තුළ බදු ප්‍රතිලාභ සහ දිරිගැන්වීම් පිළිබඳ විචිත්‍රවත් crescendo අවස්ථාක් හඳුන්වා දෙයි. ආයෝජන දිරිමත් කිරීම, ව්‍යවසායකත්වය පෝෂණය කිරීම සහ ආර්ථික වර්ධනය දිරිගැන්වීම සඳහා රටක බදු ක්‍රමය විවිධ සහන, නිදහස් කිරීම් සහ අඩු කිරීම් ලබා දෙයි. අපනයනය කරන ලද කර්මාන්තවල සිට කුඩා හා මධ්‍ය පරිමාණ වයවසායන් දක්වා, ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ක්‍රමය ව්‍යාපාර සහ පුද්ගලයන්ව එකසේ සවිබල ගන්වමින්, අවස්ථාවන්හි චමත්කාරජනක තනුවක්ව ගෙතී ඇත.
සුසංයෝගී අනාගතය
ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ක්ෂේත්‍රය හරහා යන ගමන අවසන් වන විට, ඉදිරියේ ඇති සුසංයෝගී අනාගතය වැළඳගත යුතුය. වෙනස් වන ආර්ථික ගතිකත්වයට සහ ගෝලීය ප්‍රවණතාවලට අනුගත වෙමින්, ශ්‍රී ලංකා දූපත් ජාතිය තුළ බදු සංධ්වනිය අඛණ්ඩව විකාශනය වේ. සෞභාගයමත් හෙටක් සඳහා මග පාදමින්, ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ක්‍රමය සරල බව, ඵලදායිතාව සහ සාධරණත්වය කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් තිරසාර සංවර්ධනයට හිතකර පරිසරයක් ප්‍රවර්ධනය කිරීමට උත්සාහ කරයි.
නිගමනය
රාජ්‍ය මූල්‍ය වගකීම, ආර්ථික වර්ධනය සහ සමාජ සුබසාධනය යන සුසංයෝගයේ සම්මිශ්‍රණයක් මෙහෙයවමින් ශ්‍රී ලංකාව බදු පිළිබඳ මහා සංධ්වනිවේ ප්‍රධානියා ලෙස පෙනී සිටී. ශ්‍රී ලංකාවේ බදු ක්‍රියා පටිපාටි ජාතියේ ආර්ථික පරිසරය හැඩගැස්වීමේදී වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි, සංධ්වනියක් ආත්මය වසඟ කර කල්පවතින හැඟීමක් ඉතිරි කරයි. සෑම බදු ගෙවන්නෙකු විසින්ම වාදනය කරනු ලබන අද්විතීය කොටස්, මෙම සංධ්වනිය දීප්තතිමත් අනාගතයක් පිළිබඳ පොරොන්දු සමඟ අනුනාද කරයි, එහිදී ප්‍රගතියේ නාදය ජාතිය පුරා දෝංකාර දෙයි, ධ්‍නවේ සහ සාර්ථකත්වවේ සුසංයෝගී සංධ්වනියක් නිර්මාණය කරයි.